Extreme weersomstandigheden (zoals hittegolven, droogte, bosbranden en natuurrampen), de stijging van de zeespiegel, hogere temperaturen, veranderingen in ecosystemen … Al deze natuurlijke risico’s hebben directe en indirecte gevolgen voor de manier waarop bedrijven werken, voor hun toeleveringsketens en voor de vraag van consumenten. Het is voor bedrijven van strategisch belang om zich aan te passen aan de klimaatveranderingen, niet alleen om de risico’s te verkleinen, maar ook om nieuwe kansen voor duurzame ontwikkeling te benutten in deze snel veranderende economie.
Welke maatregelen kun je nemen om je bedrijf aan te passen aan de klimaatverandering?
Een duurzame werkplek
Aanpassen aan klimaatverandering: meer inzicht
Aanpassen aan klimaatverandering is een proces waarbij bedrijven hun activiteiten, strategieën en werkwijzen wijzigen om de schade door klimaatverandering te beperken of om te profiteren van nieuwe mogelijkheden.
Deze aanpassing is essentieel voor bedrijven om te overleven en succesvol te blijven in onze wereld waarin de milieuomstandigheden snel veranderen. Er is een grondige beoordeling van de huidige en toekomstige klimaat gerelateerde risico’s voor nodig. Vervolgens moeten er strategieën worden geïmplementeerd om efficiënt met deze risico’s om te gaan.
Na COP21 in 2015, toen het Akkoord van Parijs werd ondertekend, werd COP28 eind 2023 gehouden. De deelnemers riepen niet alleen op om te stoppen met fossiele brandstoffen, maar ook om de klimaatactie te versnellen door de energietransitie voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk te maken. De stappen die bedrijven zetten om hun steentje bij te dragen, sluiten hierbij aan.
De twee soorten reacties op klimaatverandering
De reacties op klimaatverandering kunnen over het algemeen worden ingedeeld in twee categorieën: aanpassing en beperking.
Beperking is gericht op het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen om de gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan en de luchtkwaliteit te verbeteren. Bij aanpassing gaat het over de acties die bedrijven nemen voor de beheersing van de gevolgen van klimaatverandering waar we al mee te maken hebben of die onvermijdelijk zijn. Bedrijven kunnen natuurlijk bijdragen aan de beperking van klimaatverandering door hun koolstofvoetafdruk te verkleinen, maar ze moeten zich ook aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering om veerkrachtig te blijven en hun voortbestaan op de lange termijn veilig te stellen.
Aanpassingsstrategieën kunnen enorm verschillen en zijn afhankelijk van de grootte van het bedrijf, de locatie en de sector waarin het bedrijf actief is. Voorbeelden van maatregelen zijn:
Producten en diensten innoveren: een aanbod ontwikkelen dat aansluit op de veranderende behoeften van consumenten in een veranderend klimaat.
Veranderen van bedrijfsactiviteiten: openingstijden, productieprocessen en toeleveringsketens aanpassen om de blootstelling aan klimaatrisico’s te verminderen.
Investeren in een veerkrachtige infrastructuur: gebouwen en systemen verstevigen en beschermen tegen extreme weersomstandigheden.
Marktdiversificatie toepassen: nieuwe markten verkennen die kunnen ontstaan als gevolg van klimaatverandering
Plannen maken voor de bedrijfscontinuïteit: plannen ontwikkelen om de bedrijfsactiviteiten te laten doorgaan bij verstoringen als gevolg van klimaatverandering.
Strategieën voor bedrijven om zich aan te passen aan klimaatverandering
Klimaatverandering heeft steeds meer invloed op de beslissingen en activiteiten van bedrijven. Daardoor wordt aanpassing een strategische noodzaak. Hieronder staan enkele manieren waarop bedrijven zich effectief kunnen aanpassen aan klimaatverandering.
Hulpbronnen optimaal gebruiken en minder energie verbruiken
Een van de belangrijkste strategieën om zich aan te passen aan klimaatverandering is het starten van een energietransitie. Bij die transitie is het de bedoeling dat bedrijven minder afhankelijk worden van niet-hernieuwbare grondstoffen en dat ze het gebruik van hulpbronnen op alle niveaus binnen het bedrijf optimaliseren.
Het verminderen van het energieverbruik staat centraal in deze aanpak, waarbij er maatregelen worden geïmplementeerd om gebouwen en productieprocessen energie-efficiënter te maken. Denk hierbij aan:
Isolatie van gebouwen verbeteren
Ledverlichting gebruiken
Apparatuur moderniseren
Door te investeren in hernieuwbare energie voor je bedrijfsactiviteiten, zoals zonne- of windenergie, verklein je niet alleen je ecologische voetafdruk, maar zorg je ook dat je verzekerd bent van energie op de lange termijn.
Tegelijkertijd is het belangrijk om je toeleveringsketens te herzien en duurzamere werkwijzen te kiezen,zoals het inkopen van gerecyclede materialen of het samenwerken met lokale leveranciers om de uitstoot van het transport te verminderen. Zo kunnen bedrijven hun totale ecologische voetafdruk zo klein mogelijk houden.
Zuinig omgaan met energie is essentieel bij deze strategie. Door bewuste keuzes en efficiënter gebruik van hulpbronnen kunnen bedrijven hun energieverbruik terugdringen.
Duurzame mobiliteit en groene logistiek
Streven naar duurzame mobiliteit en een milieuvriendelijke logistiek is een belangrijke stap voor bedrijven om hun ecologische voetafdruk te verkleinen en tegelijkertijd in actie te komen tegen de uitdagingen als gevolg van klimaatverandering.
Bedrijven kunnen hun medewerkers bijvoorbeeld stimuleren om te kiezen voor minder vervuilende vervoersmiddelen (zoals carpoolen, elektrische auto’s of het openbaar vervoer). Daarvoor kunnen ze een bijdrage leveren aan ov-abonnementen of oplaadpalen neerzetten.
Daarnaast is het cruciaal voor bedrijven om hun logistiek onder de loep te nemen en duurzamere oplossingen te integreren om de koolstofvoetafdruk van hun bedrijfsactiviteiten te verlagen:
Routes optimaliseren om de afgelegde afstanden te verkleinen
Voertuigen met een lage uitstoot gebruiken voor leveringen
Milieuvriendelijke verpakkingsoplossingen onderzoeken
Integratie van MVO en naleving van milieuvoorschriften
Het integreren van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) en het voldoen aan milieunormen zijn twee essentiële punten voor bedrijfsstrategieën.
Bedrijven kunnen laten zien dat ze zich inzetten voor duurzame ontwikkeling door een MVO-beleid op te stellen waarin onder meer de volgende onderwerpen zijn opgenomen:
Verminderen van de hoeveelheid afval
Stimuleren van de biodiversiteit
Ondersteunen van lokale gemeenschappen op klimaatgebied
Tegelijkertijd is het belangrijk dat alle bedrijfsactiviteiten voldoen aan de huidige milieuwetten en -regelgeving. Daarvoor moeten bedrijven de actuele regelgeving goed volgen en hun werkwijzen proactief aanpassen om te anticiperen op toekomstige wetsveranderingen.
Samenwerking en innovatie
Bedrijven kunnen klimaatverandering niet in hun eentje aanpakken. Door strategische partnerschappen aan te gaan met andere bedrijven, onderzoeksinstellingen en ngo’s kunnen ze gezamenlijke oplossingen ontwikkelen voor de uitdagingen waar ze allemaal mee te maken hebben.
Daarnaast kan het stimuleren van een innovatiecultuur, waarbinnen het delen van ideeën en oplossingen wordt aangemoedigd, helpen bij het ontwerpen van duurzamere producten en het verbeteren van de bedrijfsprocessen. Zo kunnen bedrijven hun impact op het milieu uiteindelijk verkleinen. Een gezamenlijke en proactieve aanpak is essentieel om nieuwe mogelijkheden voor duurzame groei te ontdekken en je als bedrijf succesvol aan te passen aan de klimaatveranderingen.
Actieplan maken en implementeren
Om de uitdagingen van klimaatverandering het hoofd te bieden, moeten bedrijven een concreet actieplan opstellen en effectieve, logische aanpassingsstrategieën implementeren.
Bedrijven moeten zich eerst afvragen welke doelen ze willen behalen met hun aanpassingen. Deze doelen mogen best ambitieus zijn, maar ze moeten wel haalbaar zijn. Ze moeten SMART zijn: specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden. Enkele voorbeelden van doelen zijn:
De koolstofvoetafdruk van het bedrijf verkleinen
De energie-efficiëntie verbeteren
Meer hernieuwbare energie gebruiken
De infrastructuur en toeleveringsketens beter bestand maken tegen extreme weersomstandigheden
Zodra deze doelen zijn bepaald, moet het bedrijf specifieke acties en projecten ontwikkelen om deze doelen ook daadwerkelijk te behalen. Ze kunnen bijvoorbeeld de volgende stappen zetten:
Investeren in nieuwe technologieën
De bedrijfsprocessen onder de loep nemen
Medewerkers trainen in duurzame werkwijzen
Samenwerken met leveranciers om meer verantwoorde inkoopmethoden te stimuleren
Voor de uitvoering hiervan is een gedetailleerde planning nodig, met voldoende middelen en een zorgvuldig tijdschema. Het is cruciaal om alle belanghebbenden bij het proces te betrekken, denk aan de eigen teams en de leveranciers, maar ook de klanten en zakelijke partners. Iedereen moet op de hoogte zijn van de doelen en de verwachtingen.
Controle- en evaluatieprocessen zijn onmisbaar voor een effectieve aanpassing. Er moeten bijvoorbeeld systemen worden geïmplementeerd om de voortgang te meten ende effectiviteit van verschillende initiatieven te beoordelen. Op basis daarvan kunnen de actieplannen zo nodig worden aangepast. Dankzij regelmatige feedback en prestatierapporten krijgen bedrijven inzicht in de zaken die verder verbeterd kunnen worden.
Tot slot speelt communicatie een heel belangrijke rol tijdens het hele aanpassingsproces. Communiceren over de voortgang, successen en opgedane ervaringen motiveert andere medewerkers en versterkt hun betrokkenheid bij de duurzaamheidsdoelstellingen van het bedrijf. Maar daarnaast kun je met een goede communicatie ook de reputatie van het bedrijf verbeteren bij klanten, investeerders en andere belanghebbenden.
